Chứng khoán phái sinh hiện nay không phải là thuật ngữ xa lạ đối với nhà đầu tư. Tuy nhiên, để hiểu rõ về chứng khoán phái sinh và những ưu nhược điểm của loại chứng khoán này vẫn là điều nhà đầu tư cần quan tâm khi tham gia thị trường. Sau đây, … sẽ gửi đến bạn những thông tin quan trọng mà bạn cần lưu ý khi đầu tư chứng khoán phái sinh.
Thế nào là hợp đồng chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh được biết đến là công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá của tài sản cơ sở Công cụ phái sinh quy định các quyền và / hoặc nghĩa vụ của các bên có tham gia hợp đồng để thanh toán, giải quyết và / hoặc giao tài sản cơ sở theo một mức giá xác định trước tại một mức giá cụ thể
Tài sản cơ sở của một chứng khoán phái sinh có thể bao gồm các hàng hóa như kim loại, nông sản, … hoặc các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, …
Đặc điểm
- Mỗi giao dịch chứng khoán phái sinh dựa trên ít nhất một cơ sở. Giá trị của phái sinh này được liên kết với giá trị của tài sản cơ bản này.
- Các công cụ phái sinh không nhằm mục đích là một tài sản cơ sở, chúng chỉ đơn thuần là một liên kết đến các quyền và nghĩa vụ sẽ phát sinh giữa hai bên ký kết trong tương lai.
- Các chứng khoán phái sinh là công cụ liên quan đến đòn bẩy tài chính. Do đó chứng khoán phái sinh chủ yếu thực hiện đầu tư vào sự chuyển động của giá trị tài sản chứ không phải đầu tư vào một loại tài sản thực tế.
Phân loại chứng khoán phái sinh phổ biến
Hợp đồng tương lai: là sự thoả thuận giữa hai bên về việc mua và bán một tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với một mức giá xác định trước ngay tại thời điểm đó
Hợp đồng quyền chọn: những người nắm giữ hợp đồng quyền chọn họ có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán tài sản cơ sở tại một thời điểm nào đó trong tương lai với mức giá xác định trước. Hợp đồng được ràng buộc để thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền chọn. Hợp đồng quyền chọn hiện nay bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán
Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là sự thoả thuận giữa hai bên nhằm trao đổi dòng tiền từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Đặc biệt, hợp đồng tương lai là chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch tại thị trường Việt Nam. Cụ thể là hợp đồng tương lai trên chỉ số chứng khoán (VN30 và HNX30) và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm). Các sản phẩm, hàng hóa và tài sản cơ bản đều là những công cụ có độ rủi ro thấp, có tính đại diện cao.
Có nên chơi chứng khoán phái sinh hay không?
Hiện nay, thị trường chứng khoán phái sinh đem đến nhiều ưu điểm vượt trội, được các nhà đầu tư ưu tiên lựa chọn bởi những lợi ích sau:
- Phòng ngừa rủi ro biến động giá cho nhà đầu tư khi đầu tư tài chính
- Giao dịch linh hoạt, nhà đầu tư có thể trải nghiệm nhiều tính năng như: Bán khống, giao dịch T + 0, chốt lãi / lỗ trong ngày
- Các sản phẩm phái sinh an toàn có tính thanh khoản cao do các sản phẩm được niêm yết và giao dịch tập trung trên sàn giao dịch.
- Định giá, khối lượng và giá trị của giao dịch được minh bạch và công khai.
- Khối lượng phát hành và niêm yết của thị trường phái sinh không hạn chế, tùy thuộc vào nhu cầu của nhà đầu tư.
- Thị trường phái sinh cho phép các nhà đầu tư bán khống, ngay cả khi không có tài sản cơ sở, mang lại cho các nhà đầu tư lợi thế đòn bẩy.
Tuy nhiên đôi khi, hợp đồng chứng khoán phái sinh cũng mang đến những nhược điểm. Chẳng hạn như việc các nhà đầu tư được yêu cầu cung cấp ký quỹ bổ sung vì cơ chế thanh toán hợp đồng tương lai được thanh toán hàng ngày. Nhà đầu tư được yêu cầu cung cấp ký quỹ bổ sung khi số tiền trong tài khoản ký quỹ bằng hoặc bằng nhau.
Nếu số tiền ký quỹ bổ sung không được cung cấp trong thời gian cần thiết, vị thế của nhà đầu tư sẽ bị đóng, dẫn đến thua lỗ và thậm chí phá sản.
Hướng dẫn giao dịch chứng khoán phái sinh chi tiết
Chứng khoán phái sinh chính thức được giao dịch tại Việt Nam từ tháng 8/2017 và được giao dịch dưới hình thức hợp đồng tương lai. Tại Việt Nam, 2 sản phẩm hợp đồng tương lai được ưa chuộng nhất bao gồm: chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ.
Để đầu tư chứng khoán phái sinh, bạn cần làm theo các bước sau:
Bước 1: Mở tài khoản phái sinh
Nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán phái sinh với công ty chứng khoán được phép kinh doanh chứng khoán phái sinh
Cập nhật danh sách các công ty chứng khoán được phép kinh doanh chứng khoán phái sinh tại Việt Nam để có lựa chọn phù hợp.
Bước 2: Nộp tiền bạn có vào tài khoản chứng khoán phái sinh
Nhà đầu tư thực hiện nộp tiền vào tài khoản chứng khoán và tiếp tục thực hiện nộp ký quý sang Trung tâm lưu ý chứng khoán (VSD), đơn vị duy nhất có chức năng thanh toán bù trừ giao dịch chứng khoán phái sinh trên thị trường chứng khoán phái sinh.
Bước 3: Giao dịch chứng khoán phái sinh bình thường
Giao dịch chứng khoán phái sinh diễn ra theo chu kỳ T + 0, tức là giao dịch trong ngày. Theo đó nhà đầu tư có thể đặt lệnh liên tục trong một phiên giao dịch.
Giao dịch hợp đồng tương lai trong phái sinh diễn ra theo hai hướng:
- Vị thế mua: Đối với những nhà đầu tư xác định rằng điểm hợp đồng tăng lên để kiếm lợi nhuận.
- Vị thế Bán: Dành cho nhà đầu tư cho phép nhà đầu tư thấy điểm của hợp đồng đi xuống để kiếm lợi nhuận.
Nhiệm vụ của nhà đầu tư là tính toán, lựa chọn vị trí phù hợp để thu lợi nhuận. Sau đó, đóng vị trí bằng cách tạo một vị trí đối diện với vị trí của nhà đầu tư.
Kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh cho người mới
Dưới đây là tổng hợp những cách chơi chứng khoán phái sinh được tổng hợp bởi … từ những nhà đầu từ thành công đã rút ra
Khi chỉ số VN30 đang trong xu hướng tăng tích cực, chuyển động của các chỉ số tương lai gần với chỉ số cơ sở, nhà đầu tư nên đặt lệnh Mua và Giữ, tức là mở vị thế mua trong vùng giá.
Hoặc khi thị trường có tín hiệu đảo chiều giảm giá, nhà đầu tư nên thực hiện lệnh Bán và Giữ, tức là mở một vị thế bán ở mức giá tốt và giữ nó trong vùng giá mục tiêu hoặc khi thị trường có tín hiệu đảo chiều để đi lên.
Khi thị trường có xu hướng đi ngang, nhà đầu tư nên hạn chế giao dịch và chờ đợi những tín hiệu rõ ràng hơn từ thị trường. Trong giao dịch, nhà đầu tư cần căn thời gian giao dịch để chốt lời trong phiên dựa trên diễn biến thị trường.
Những câu hỏi thường gặp khi đầu tư chứng khoán phái sinh
Đáo hạn chứng khoán phái sinh nghĩa là gì?
Ngày đáo hạn phái sinh hoặc ngày đáo hạn phái sinh là ngày có hiệu lực cuối cùng của các hợp đồng phái sinh như quyền chọn hoặc hợp đồng tương lai.
Kể từ ngày đó, các nhà đầu tư phải quyết định phải làm gì với các vị thế của họ. Khi một hợp đồng quyền chọn hoặc hợp đồng tương hết ngày đáo hạn sẽ mất hiệu lực.
Chứng khoán phái sinh có lừa đảo hay không?
Một số cho rằng chứng khoán phái sinh là lừa đảo. Điều này xuất phát từ tính chất rủi ro cao của các loại chứng khoán này.
Do đó, chứng khoán phái sinh chúng sẽ phù hợp với những người chấp nhận rủi ro cao, giao dịch nhiều, ít có kinh nghiệm đầu tư. Vì vậy, nếu bạn là một nhà đầu tư mới, hãy quan sát thị trường một thời gian, sau đó đầu tư với số vốn nhỏ, đồng thời hiểu rõ ưu nhược điểm của loại chứng khoán này.
Trên đây là những thông tin mà … đã tổng hợp được về chứng khoán phái sinh cũng như những kinh nghiệm cho nhà đầu tư mới. Chúc các quý bạn đọc có những giao dịch thuận lợi nhất!
Bài viết liên quan: